Фердынанд II Габсбург

Фердынанд II Габсбург
Фердынанд II Габсбург
	ням.: Ferdinand II
імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі
	28 жніўня 1619 — 15 лютага 1637
Папярэднік	Маціяс Габсбург
Пераемнік	Фердынанд III Габсбург
23-і кароль Чэхіі
	1619 — 1637
Папярэднік	Маціяс Габсбург
Пераемнік	Фердынанд III Габсбург
кароль Венгрыі
	20 сакавіка 1619 — 15 лютага 1637
Папярэднік	Маціяс Габсбург
Пераемнік	Фердынанд III Габсбург
Нараджэнне	9 ліпеня 1578[…]; Грац, Герцагства Штырыя, Аўстрыя;
Смерць	15 лютага 1637[…] (58 гадоў); Вена, Габсбургская манархія;
Месца пахавання	Katharinenkirche und Mausoleum, Graz[d]; Herzgruft[d];
Род	Габсбургі
Бацька	Карл II, эрцгерцаг Аўстрыі
Маці	Марыя Ганна Баварская
Жонка	Марыя Ганна Баварская[d] і Элеанора Ганзага[d]
Дзеці	Фердынанд III Габсбург, Марыя Ганна Аўстрыйская[d], Цэцылія Рэната Габсбург, Леапольд Вільгельм Габсбург[d], Ёган Карл Габсбург[d], Крысціна Габсбург[d] і Карл Габсбург[d]
Адукацыя	Інгальштацкі ўніверсітэт[d];
Узнагароды
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фердынанд II (ням.: Ferdinand II; 9 ліпеня 1578 — 15 лютага 1637) — кароль Чэхіі: 6 чэрвеня 1617 — 19 жніўня 1619 года (1-ы раз) (каранацыя 29 чэрвеня 1618 года), з 13 лістапада 1620 года (2-гі раз), кароль Венгрыі з 18 мая 1618 года (каранацыя 1 ліпеня 1618 года). Рымскі кароль з 28 жніўня 1618 года, імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі з 20 сакавіка 1619 года, з дынастыі Габсбургаў. Унук Фердынанда I, сын эрцгерцага Штырыі Карла II і Марыі Баварскай.

Маладосць

Фердынанд рана страціў бацьку і выхоўваўся ў дзядзькі, баварскага герцага Вільгельма. З 1590 года ён навучаўся ў Інгальштацкім універсітэце, дзе выкладалі езуіты. Тут будучы імператар засвоіў самыя строгія правілы веры і самыя ўзнёслыя паняцці пра яго будучае прызначэнне. З ранніх гадоў і да самай смерці Фердынанд лічыў сябе воінам каталіцкай царквы, прызначаным ад Бога аднавіць яе старажытнае вучэнне. У 1595 годзе ён вярнуўся ў Грац, у наступным годзе быў абвешчаны паўналетнім і ўступіў у валоданне сваім Сярэднеаўстрыйскім герцагствам (у склад якога ўваходзілі Штырыя, Карынтыя і Крайна).

Кіраванне

Па характары Фердынанд быў прыемны свецкі чалавек: добры да набліжаных і міласцівы да слуг, ён лёгка сыходзіўся з людзьмі, быў шчодры, горача любіў музыку і захапляўся паляваннем. Разам з тым гэта быў дзейным і дзелавым кіраўніком, які ніколі не грэбаваў сваімі абавязкамі. Але галоўнай рысай яго натуры была фанатычная прыхільнасць да каталіцтва, якому ён гатовы быў служыць і словам і мячом. Езуіты мелі на яго велізарны ўплыў. Двое з іх заўсёды знаходзіліся ў яго пярэднім пакоі і мелі права ўваходзіць да яго ва ўсякі час, нават уначы, для савета і навучання.

Ледзь прыняўшы ўладу, малады герцаг стаў няўмольна пераследваць пратэстантаў. Усім, хто не жадаў змяняць веравызнанне, Фердынанд прадпісаў пакінуць краіну. Падобна свайму дзядзьку Філіпу II, Фердынанд любіў паўтараць словы: «Лепш пустэча, чым краіна, населеная ератыкамі». Праз некалькі гадоў у аўстрыйскіх уладаннях, дзе раней палова насельніцтва складалася з лютэран і кальвіністаў, не засталося ніводнай пратэстанцкай царквы.

З прычыны таго, што старэйшыя стрыечныя браты Фердынанда, Рудольф II і Мацвей, не мелі сыноў, яго з пачатку XVII стагоддзя сталі разглядаць як іх патэнцыйнага спадчынніка. З кожным годам ён меў усё больш уплыў на імперскія справы. У 1617 годзе Фердынанд быў абраны каралём Чэхіі, а ў наступным годзе ўзыйшоў на венгерскі прастол. Услед за гэтым пачаліся складаныя перамовы з імперскімі князямі аб выбранні Фердынанда імператарам. У гэты момант, у маі 1618 годзе, успыхнула нацыянальнае паўстанне ў Празе, якое паслужыла пралогам да разбуральнай Трыццацігадовай вайны. Даведаўшыся пра пражскія падзеі, Фердынанд стаў дзейнічаць рашуча і цвёрда. Ён загадаў арыштаваць галоўнага саветніка імператара Мацвея кардынала Клезеля, які прапанаваў пайсці на саступкі чэхам. Пасля гэтага стары і слабы Мацвей ужо ні ў чым не замінаў Фердынанду і паслухмяна падпісваў усе яго ўказы.

Трыццацігадовая вайна

Тым часам, паўстанне ў Чэхіі было падтрымана пратэстантамі ў самай Аўстрыі. Чэхі пад правадырствам графа Турна рушылі на Вену і ў чэрвені 1619 гады авалодалі яе прадмесцямі. У той жа час аўстрыйскія мяцежнікі захапілі імператарскі палац і запатрабавалі ў Фердынанда абвясціць рэлігійную свабоду. Адзін з адважных правадыроў апазіцыі Танрадэль ухапіўся нават за гузік імператарскай курткі і некалькі разоў пхнуў Фердынанда. У горад як раз уступіў кавалерыйскі атрад, і мяцежнікі былі напалоханы гучным гукам труб.

У жніўні 1619 года, пасля смерці Мацвея, Фердынанд быў абраны імператарам. Ён узыйшоў на прастол пры самых цяжкіх акалічнасцях. Распачатая Трыццацігадовая вайна, якая ішла з пераменным поспехам, так і не скончылася пры яго жыцці. Ён памёр праз два гады пасля Пражскага міру, перадаўшы імперыю свайму сыну Фердынанду III.

Сям’я

Жонкі:

з 23 красавіка 1600 года — Марыя Ганна (1574—1616), дачка герцага Баварскага Вільгельма V. Дзеці:
- Фердынанд III (1608—1657), імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі,
- Марыя Ганна (1610—1665), у шлюбе з курфюрстам Баварыі Максіміліянам I,
- Цэцылія Рэната (1611—1644), у шлюбе з каралём Польшчы Уладзіславам IV,
- Леапольд Вільгельм (1614—1662).
з 4 лютага 1622 года — Элеанора Ганзага, дачка герцага Мантуі Вінчэнца I і Элеаноры Медычы. Дзяцей не было.

Зноскі

↑ Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>
↑ Ferran II // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>
↑ ^а ^б Dr. Constant v. Wurzbach Habsburg, Ferdinand II. // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 6. — S. 184.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88724376"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25856"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q665807"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88722805"></a>
↑ Lundy D. R. Ferdinand II von Österreich, Holy Roman Emperor // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>
↑ Ferdinand (Ferdinand II.) // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ ^а ^б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.
↑ Union List of Artist Names — 2014. Праверана 22 мая 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>
↑ ^а ^б Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

Літаратура

Фердинанд II, римско-германский император // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Фердынанд II Габсбург

Імператары Свяшчэннай Рымскай імперыі (да Атона I — «рымскія імператары») (800—1806)

800		814		840		843		855		875		877		881		887		891
	Карл I		Людовік I		—		Лотар I		Людовік II		Карл II		—		Карл III		—

891		894		898		899		901		905		915		924		962		973		983
	Гвіда		Ламберт		Арнульф		—		Людовік III		—		Берэнгар I		—		Атон I		Атон II

983		996		1002		1014		1024		1027		1039		1046		1056		1084		1105		1111		1125		1133		1137		1155
	—		Атон III		—		Генрых II		—		Конрад II		—		Генрых III		—		Генрых IV		—		Генрых V		—		Лотар II		—

1155		1190		1197		1209		1215		1220		1250		1312		1313		1328		1347		1355		1378		1410
	Фрыдрых I		Генрых VI		—		Атон IV		—		Фрыдрых II		—		Генрых VII		—		Людовік IV		—		Карл IV		—

1410	1437		1452		1493		1508		1519		1530		1556		1564		1576		1612		1619		1637
	Жыгімонт	—		Фрыдрых III		—		Максіміліян I		—		Карл V		Фердынанд I		Максіміліян II		Рудольф II		Маціяс		Фердынанд II

1637		1657		1705		1711		1740		1742		1745		1765		1790		1792		1806
	Фердынанд III		Леапольд I		Іосіф I		Карл VI		—		Карл VII		Франц I		Іосіф II		Леапольд II		Франц II

Каралінгі — Саксонская дынастыя — Салічная дынастыя — Гогенштаўфены — Вітэльсбахі — Габсбургі

[_fe7621847440c6a5-1] Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863"></a>

[_444111d93be4d993-2] Ferran II // Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q18696256"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2664168"></a>

[_5f8cf861cc15cc5f-3] а ^б Dr. Constant v. Wurzbach Habsburg, Ferdinand II. // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 6. — S. 184.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88724376"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q25856"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q665807"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q88722805"></a>

[_a530f56699ab2f8b-4] Lundy D. R. Ferdinand II von Österreich, Holy Roman Emperor // The Peerage Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

[_c20dd56f9427f4a7-5] Ferdinand (Ferdinand II.) // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[_795575f5d3c2cc3f-6] а ^б (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.

[_9bb9a48f240d77bc-7] Union List of Artist Names — 2014. Праверана 22 мая 2021.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110250907"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2494649"></a>

[_345de703e5b830fb-8] а ^б Lundy D. R. The Peerage
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q67129259"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21401824"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Кіраўнікі Венгрыі
Правадыры венграў язычніцкага перыяду	Арпад Жольт Файс Такшань Геза
Арпады (1000—1301)	Іштван I Святы (1000—1038)
Барацьба дынастый (1038—1046)	Пётр Арсеола (1038—1041; 1044—1046) Самуіл Аба (1041—1044)
Арпады (1044—1301)	Андраш I (1047—1061) Бела I (1061—1063) Шаламан (1063—1074) Геза I (1074—1077) Ласла I Святы (1077—1095) Кальман І Кніжнік (1095—1116) Іштван II (1116—1131) Бела II (1131—1141) Геза II (1141—1162) Іштван III (1162—1172) Ласла II (1162—1163) Іштван IV (1163—1165) Бела III (1172—1196) Імрэ (1196—1204) Ласла III (1204—1205) Андраш II (1205—1235) Бела IV (1235—1270) Іштван V (1270—1272) Ласла IV Кун (1272—1290) Андраш III (1290—1301)
Спрэчныя прэтэндэнты (1301—1308)	Ласла (Вацлаў III Чэшскі) (1301—1305) Бела V (Атон III Баварскі) (1305—1308)
Анжу-Сіцылійскі дом (1328—1498)	Карай I (Карл Роберт Неапалітанскі) (1310—1342) Лаяш I (Людовік I Вялікі) (1342—1382) Марыя (1382—1385; 1386—1395) Карай II (Карл III Неапалітанскі) (1385—1386)
Люксембургі (1386—1437)	Жыгманд (Жыгімонт) (1386—1437)
Габсбургі (1438—1439)	Альбрэхт (1437—1439)
Ягелоны (1440—1444)	Уласла I (Уладзіслаў III Польскі) (1440—1444)
Габсбургі (1444—1457)	Ласла V (Ладзіслаў Постум) (1444—1457)
Хуньядзі (1458—1490)	Мацьяш I (1458—1490)
Ягелоны (1490—1526)	Уласла II (1490—1516) Лаяш II (Людовік II) (1516—1526)
Запальяі (1526—1570)	Янаш I (1526—1540) Янаш II (1540—1570)
Габсбургі (1526—1780)	Фердынанд I (1526—1564) Мікша (Максіміліян II) (1563—1576) Рудольф (1572—1608) Мацьяш II (Мацвей) (1608—1619) Фердынанд II (1618—1637) Фердынанд III (1625—1657) Фердынанд IV Габсбург (1647—1654) Ліпат I (Леапольд I) (1655—1705) Ёжэф I (Іосіф I) (1687—1711) Карай III (1711—1740) Марыя Тэрэзія (1740—1780)
Габсбург-Латарынгскі дом (1780—1918)	Ёжэф II (Іосіф II) (1780—1790) Ліпат II (Леапольд II) (1790—1792) Феранц (Франц II) (1792—1835) Фердынанд V (1835—1848) Феранц Ёжэф (Франц Іосіф I) (1848—1916) Карай IV (1916—1918)